QUESTION (Q): Doon po sa (inaudible) ni President sa recommendation ng NEDA calibrate sa bigas and then extend to 2028 sa baboy.
SENATE PRESIDENT FRANCIS ‘CHIZ’ G. ESCUDERO (CHIZ): Ang pangunahing rason, may legal na basehan ang Pangulo na i-adjust ang tariff sa ating bansa sa ilalim ng Tariff and Customs Code habang naka-recess ang Kongreso. Malaya siyang puwedeng taasan o babaan ‘to depende sa pangangailangan ng panahon. Pero ang kapangyarihang ito ay available lamang kapag naka-recess ang Kongreso. Sang-ayon ako dahil ang pinakamalaking rason kung bakit tumataas ang inflation sa ating bansa pangunahin ay ‘yung pagtaas ng presyo ng pagkain at pangunahin sa pagkain pagtaas ng presyo ng bigas. Kung mapapababa natin ito malaki ang positibong epekto nito sa ating ekonomiya halimbawa kapag bumaba ang inflation dahil mapababa natin ang presyo ng bigas posibleng bumababa sa less than two percent ang ating inflation at dahil diyan ‘yung ating mga economic indicators kabilang na ang interest rates sa pagutang kabilang na rin ang pagutang ng mga negosyante dito sa bansa ay bababa na sana makatulong sa paglago pa ng ating ekonomiya. Kapag nag-resume ang Kongreso sinumang mambabatas na tutol dito ay malaya namang puwedeng maghain ng panukalang batas para iwasto anuman ang sa tingin nilang pagkukulang o pagkakamali ng adjust na ginawa ng Pangulo. Pero hindi ‘yun manggagaling sa akin.
Q: Sir, may concern na baka bumaha ‘yung mga imported products at maapektuhan ‘yung mga local products.
CHIZ: Well, palaging concern ‘yan kapag nagmumura ang taripa subalit hindi limitado ang DA kaugnay sa bagay na ito may kapangyarihan silang tiyakin na hindi maapektuhan at maprotektahan ang local producers natin dahil anumang pagtaas ng presyo ngayon ng pagkain dulot yan ng kakulangan ng supply. Kapag pumasok ang purong dayuhang supply, hindi naman tayo puwedeng dependent na lamang doon. Dapat manatiling malakas pa din ang ating domestic production ng anumang uri ng pagkain. Sabay na dapat ginagawa ‘yan. Mura at abot-kayang pagkain para sa ating mga kababayan habang tinitiyak natin na may sapat tayong suporta sa local producers para makapag-supply ng sapat na pagkain sa atin sa hindi malayong hinaharap.
Q: So, for now, hindi lang ‘yun ang options to bring the tariff rates down?
CHIZ: Marami pang ibang options kabilang na nga yung pag-aangkat mismo ng pamahalaan na ilalagay sa panukalang amendments RTL. So isa ‘yun sa mga options din na gagamitin ng Pamahalaan para mapababa yung presyo o amount ng inflation natin.
Q: Sir, nanumpa na si Heart bilang Presidente ng Senate Spouses. Wala na ba yung kaba niya?
CHIZ: Meron pa rin. Tanungin niyo siya mamaya. Meron pa rin, dahil syempre hindi niya mundo ‘to. Wala naman atang pinagkaiba siguro kung sasabak ako sa showbiz. Marami-raming pelikula ang dapat kong gawin bago ako masanay. Ganoon din siguro siya sa pagpasok niya, ika nga, bahagya sa mundong ginagalawan ko sa larangan ng pagtulong o serbisyo publiko. At syempre may halong kaba pa rin talaga.
Q: May mga sacrifices ba siyang gagawin or—
CHIZ: —Hindi maikakailang pinakamalaking sakripisyong ibibigay niya ay ‘yung oras, panahon at atensyon.
Q: Anong advice niyo, Sir?
CHIZ: (inaudible)
Q: ‘Yun ang advice niyo sa kanya, Sir?
CHIZ: Na huwag magpa-pressure. Na kung ano lang ang kaya ‘yun lang ang gawin wala siyang ibang barometrong susundan kung hindi ‘yung sarili niyang kakayahan at na hindi dapat nagpapa-pressure sa anumang pagkukumpara kanino man nagdaan man o hinaharap.
Q: Umaasa ba ng suporta si Heart sa spouse ng mga napatalsik sa Senate leadership?
CHIZ: Uulitin ko, sa pananaw niyo lang ‘yan. Sa pananaw ko, walang pinagkaiba ang mga senador. Pare-pareho kami ng suweldo, pare-pareho kami ng titulo at hindi ko tinitignan at binibigyan ng kulay anuman ang nangyari sa nakaraan at ganun din siya.
Q: Sir, ‘yung modelling career ni Heart (inaudible)
CHIZ: Hoy! May kinalaman pa ba ako diyan?
Q: ‘Yung kanyang modelling career?
CHIZ: Modelling career?
Q: Opo. ‘Di ba pumupunta siya sa Paris or ano makakapunta pa rin ba si Heart?
CHIZ: Ang hamon naman palagi ay magawa mo lahat ng gusto at kailangan mong gawin ng walang bahid o bawas o pagkukulang.
Q: Humingi ba siya ng advice sa projects?
CHIZ: Mas pag-uusapan nila dapat ng mga spouse ‘yon para ‘yung talagang malasakit (inaudible). Kapag tinanong siguro kami ni Robin, dun lamang kami sasagot pero hindi kami magbibigay ng hindi hinihiling na project.
Q: Sir, nagkausap na kayo ni Speaker Martin Romualdez?
CHIZ: Kagabi nagkita-kita kami. Nagkasundo kami na magkita next week. So, mag-uusap yung mga opisina namin para pag-usapan ang napipintong LEDAC sa June 25 at gayundin para pag-usapan ang pagbuo ng agenda ng Senado, taking in to account ‘yung agenda ng mga indibidwal na kongresista—dahil gaya ng sabi ko at gayundin ang Kamara, bilang isang institusyon. Sa simpleng pananaw at lohika, nabanggit ko sa kanya bakit sasayangin ng Kamara ang panahon nila sa isang bagay na hindi naman nais ng mayorya ng Senado. Bakit din namin sasayangin ang oras naming sa isang bagay na hindi naman gusto at nais ng Kamara. Mas nais naming pagtuunan ng pansin yung mga pwedeng pagkasunduan ng Kamara at Senado.
Q: When next week, Sir? May specific date?
CHIZ: Wala pang petsa ‘yung mga opisina maghahanap ng common schedule pero hindi lang kami kasama din si Senator Tolentino bilang majority leader at ang kanyang counterpart ilang deputy speakers yata kasama si Senate President Pro Tempore Estrada.
Q: Sir, ‘yung mine-mention niyo sa mga hindi mapagkasunduan kasama ba diyan ‘yung Cha-Cha, divorce?
CHIZ: ‘Wag niyong pangunahan ‘yung pag-uusap naming. Ang divorce, sa palagay ko, ay hindi ko kabisado ang bilang kung ilan ba talaga ang pabor o kontra at hindi naman nakaukit sa bato ‘yan dahil gaya nga ng sabi ko kung papaya at bubuksan yan sa panahon ng pag-amyenda hindi natin malalaman kung madadagdagan o mababawasan ang sumusuporta sa panukalang divorce.
Q: Pero, definitely Sir, ‘yung dalawang issue na ‘yun ‘yung medyo kailangan niyong—
CHIZ: Isa ‘yan sa matatalakay, tiyak ko.
Q: Sir, kahapon naglabas po ng video ang (inaudible) yung pang-aagaw ng mga Chinese ng mga supply para doon sa sundalo sa BR Sierra Madre.
CHIZ: Tila dagdag escalation ito, subalit sana ang aking hiling at panalangin manatiling mahinahon ang magkabilang panig, ang ating bansa at ang bansang Tsina anuman ang uri ng oprensibang ginagawa nila tulad nang pag-agaw. Sana huwag patulan ng ating bansa dahil uulitin ko walang may gusto ng anumang uri ng digmaan na sumiklab dito sa rehiyon natin at lalong-lalo na kung ang magiging battle ground ay ating bansa hindi naman ibang lugar. Iba-ibang pag-usapan ang napipintong digmaan kung ‘yan ay sa sarili nating lupain at kumpara sa pinag-uusapang digmaan sa ibang lugar. So sana itong pag-init na ito ay humupa rin at madaan pa rin. Pinapanalangin ko, sa diyalogo at anumang uri ng pakikipag-usap, harapan man, mataas man o mababang lebel upang sa gayon ay magkaroon ng maski papano pagkakaunawaan sa bagay na ito at mga haharapin pa nating mga hamon sa darating na panahon.
Q: Sir, should we file another case?
CHIZ: Option palagi ‘yan ng ating pamahalaan pero isang concern din na nais kong i-bring up ay sana subukan kung kakayanin ng ating DFA na dalhin ito sa ASEAN ‘yan ang regional organization na kinabibilangan ng Pilipinas at hindi maikakaila ang isyung ito kaugany sa West Philippine Sea ay nagaganap sa loob na nasasakupan ng ASEAN. Hindi kilalang pulitikal na asosasyon ang ASEAN subalit forum pa rin ito para mapag-usapan anumang nagaganap sa parteng ito ng ating mundo dito sa ating rehiyon.
Q: Sir, nagkaroon po ba kayo ng meeting yesterday with former SP Sotto and former Senator Ping Lacson?
CHIZ: Nagkita kami. Nag-lunch kami kahapon.
Q: Why?
CHIZ: Bilang paghingi ng payo siyempre. Hindi ko naman puwedeng gamitin ‘yung salitang “nakatatanda,” sa nauna sa akin bilang pagtanggap na hindi ko naman puwedeng hawak lahat ng kaalaman kaugnay ng puwestong hinahawakan ko ngayon. Naging maganda ‘yung pag-uusap namin, ika nga, maganda rin ma-reminisce ‘yung pagsasama namin noon na sana mangyari rin ulit sa hinahanarap dahil sa napipinto nilang pagtakbo kung matutuloy.
Q: (inaudible)
CHIZ: Yes, initiative ko.
Q: At ano ‘yung mga naging advice ninyo?
CHIZ: Marami sa administrative function, sa Senado, kino-quote pa ni Tito Sen si Tali, si Senator Neptali Gonzales sa binigay raw sa kanya noon. Naging maganda ‘yung pag-uusap naming. Tanghalian kami nag-usap.
Q: Sir, a-attend po ba kayo ng executive session?
CHIZ: Ng? Hindi ko nga alam na mayroon. Miyembro ba ko?
Q: (inaudible)
CHIZ: (inaudible) At saka nakasarado pala lahat ng bintana roon. Pinapabuksan ko kapag walang sesyon para sumingaw-singaw naman. Lalo na nitong mga nakaraang linggo na mainit at ang daming pinapawisan.
Q: So hindi na masisira ‘yung aircon niyo?
CHIZ: Hopefully, before the end of June, maayos na. In-order na namin ‘yung piyesa at pina-order ko rin ‘yung piyesa ng manual overhead. Sorry kung hindi detalyado. Kailangan manual overhead para kapag nangyari ulit ito naka-manual overhead tayo.